Π. Σακελλαρόπουλος
ΑΠΟ ΤΗΝ ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΤΗ ΘΕΩΡΙΑ
Ο τίτλος «από την ψυχαναλυτική τεχνική στη θεωρία», μπορεί εκ πρώτης όψεως να δημιουργήσει την εντύπωση μιας αναστροφής. Δεν είναι όμως αυτό. Ο τίτλος εκφράζει την πορεία της ψυχανάλυσης μέσα στο χρόνο. Η προσπάθεια βελτίωσης της τεχνικής για την επιτυχία ενός καλυτέρου θεραπευτικού αποτελέσματος δημιούργησαν προοδευτικά την ψυχαναλυτική θεωρία.
Θα μπορούσαμε να πούμε και για τον Freud, και ίσως ακόμη περισσότερο για τον Freud, ότι οι πρώτες δυσκολίες της τεχνικής και οι πρώτες απογοητεύσεις τον ανάγκασαν να γίνει θεωρητικός.
Η πρόοδος της θεωρίας κατόπιν, έφερε τις τροποποιήσεις και τη βελτίωση της τεχνικής, δηλ. τη βελτίωση του θεραπευτικού αποτελέσματος. Προοδευτικά η ψυχαναλυτική τεχνική έγινε μια ακριβής μέθοδος, σαφώς καθορισμένη, όπου οι κανόνες της έχουν μια σκοπιμότητα και ένα ορθολογισμό.
Ο Bouvet λέει, ότι τίποτα δεν είναι τόσο ορθολογιστικό όσο η ψυχαναλυτική τεχνική, εκείνο που είναι εξωλογικό είναι το αντικείμενο μελέτης της ψυχανάλυσης : το ασυνείδητο, γενικότερα ο ψυχικός κόσμος του αρρώστου.
Σκοπός των κανόνων αυτών της τεχνικής είναι η βελτίωση της καταστάσεως του Εγώ, μια αλλαγή στη δομή του, ώστε μετά την θεραπεία να πλησιάσει όσο το δυνατόν περισσότερο στην εικόνα του Εγώ ενός φυσιολογικού ανθρώπου. Ο Glover καθορίζει ένα ισχυρό Εγώ με την ακόλουθη φράση : «Ισχυρό Εγώ είναι εκείνο που μπορεί να επιτρέψει μια εκφόρτιση ενστικτώδους ενέργειας, όσο το δυνατόν μεγαλύτερης, προς το περιβάλλον, προσαρμοζόμενο όμως στις ανάγκες που καθορίζει η εξωτερική πραγματικότητα».
Για να πραγματοποιηθούν οι δομικές αυτές αλλαγές στο Εγώ, δηλ. για να είναι αποδοτική μια ψυχαναλυτική θεραπεία πρέπει η τεχνική να δημιουργήσει ορισμένες συνθήκες. Τις συνθήκες αυτές θεραπείας, ο Bouvet τις σχηματοποιεί ως εξής :
1. Να βρίσκεται ο θεραπευόμενος κάτω από σταθερές συνθήκες λειτουργίας, δραστηριότητας
-ομοιογένεια στη συμπεριφορά του ο αναλυτής
- σταθερότητα και συνέπεια
- τακτές ώρες, τακτές μέρες (όχι αλλαγές ώρας)
- σύστημα πληρωμής (οι συνεδρίες οφείλονται)
Μοιάζουν ίσως δύσκαμπτα, αποφεύγουμε τις αντιστάσεις / σταθερότητα, συναίσθημα ασφάλειας. Να κερδίσει χρόνο – χρήμα. Τα αποτελέσματα να είναι καλύτερα.
2. Να αποκτήσει ο θεραπευόμενος μια χαλάρωση στο σύστημα ελέγχου, τον οποίο χρησιμοποιεί.
Συνθήκες χώρου : άνετες, ήσυχες
Θεμελιακός κανόνας της ψυχανάλυσης. Οι ελεύθεροι συνειρμοί. Αυτό που σκέπτεται.
3. Να διατηρήσει παράλληλα τις ικανότητές του αντικειμενικής κρίσης.
Αναλυτής : Να ρυθμίσει το βάθος της οπισθοδρόμησης
Η στάση του και η κρίση του να διασφαλίζουν την έννοια της πραγματικότητας
L’analyste est un écran ou un miroir et devient une personnification du surmoi. Αλλά είναι επιπλέον ένας ζωντανός καθρέφτης και με την πρόοδο της αναλύσεως το Εγώ του αναλυομένου βοηθείται στην προσπάθεια της αναδόμησής του από δεδομένα ταύτισης προς τον αναλυτή τον οποίο αισθάνεται πλεόν σαν προσωποποίηση της λογικής ή πιό σωστά της αντικειμενικότητας (αλλάζει προοδευτικά η εικόνα του Υπερεγώ.)
4.Να μην του αφήσει ο αναλυτής να βρει στα πλαίσια της θεραπείας τις ικανοποιήσεις εκείνες τις οποίες πρέπει να αναζητήσει στη ζωή.
Ουδετερότητα – απόσταση. Κάλυψη παλαιών αναγκών – αναλύσεις χωρίς τέλος – στέρηση και δοτικότητα – δευτερογενές κέρδος – αντιμεταβίβαση.