top of page

Λούντζης Αλέξανδρος - "Νομικό Πλαίσιο Κινητών Μονάδων"

ΚΙΝΗΤΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΙΚΟΥ / ΝΟΜΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ – ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

 

Αλέξανδρος N. ΛούντζηςΝομικός, Κοινωνικός Ανθρωπολόγος MPhil CAM,Νομική Υπηρεσία - Υπηρεσία Διεύθυνσης  Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Ενηλίκων


Α. Εισαγωγικά.

Κινητές Μονάδες Ψυχικής ΥγείαςΒασικό χαρακτηριστικό της λειτουργίας μιας Κινητής Μονάδας Ψυχικής Υγείας (ΚΜΨΥ) σύμφωνα με το Νόμο 2716/99 είναι η παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας σε διασύνδεση με την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, και σε δευτεροβάθμιο και τριτοβάθμιο επίπεδο, με τη χρήση ελάχιστης ιδίας υποδομής και τη μεγιστοποίηση της χρήσης υποδομής που ανήκει σε άλλες υπηρεσίες υγείας. Η ΚΜΨΥ παρέχει υπηρεσίες α) σε Τομείς Ψυχικής Υγείας που η γεωγραφική τους έκταση και διαμόρφωση, η οικιστική τους διασπορά καθώς και οι κοινωνικές, οικονομικές και πολιτισμικές συνθήκες δυσχεραίνουν την πρόσβαση των κατοίκων των περιοχών αυτών σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας και β) σε Τομείς Ψυχικής Υγείας όπου δεν υπάρχουν επαρκείς υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Η λειτουργία μιας ΚΜΨΥ βασίζεται στις αρχές και τη φιλοσοφία της Κοινοτικής Ψυχιατρικής.

Η Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας (ΚΜΨΥ) αποτελεί μονάδα των νοσοκομείων ή ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και έργο της είναι η παροχή υπηρεσιών πρόληψης και νοσηλείας και ειδικής φροντίδας κατ’ οίκον, ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και αγωγής κοινότητας σε δυσπρόσιτες περιοχές.

Η ΚΜΨΥ χρησιμοποιεί διαθέσιμους χώρους της κοινότητας, συνήθως χώρους της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ), αλλά και χώρους που ανήκουν σε Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, συλλόγους, κλπ., ανάλογα με τις ανάγκες που αναδύονται. Η ΚΜΨΥ διαθέτει επίσης ένα δικό της χώρο ως βάση για τις δραστηριότητές της. Εκεί όπου είναι δυνατό, η ΚΜΨΥ χρησιμοποιεί ως χώρους παρέμβασης αυτούς στους οποίους ζει και εργάζεται ο πληθυσμός στον οποίο απευθύνεται (σπίτι, καφενείο, χώροι δουλειάς).

Στην Ελλάδα λειτουργούν αυτή τη στιγμή Κ.Μ.Ψ.Υ. σε 18 περίπου Νομούς της χώρας. Οι περισσότερες ιδρύθηκαν μετά το 2000 και προσφέρουν τις ακόλουθες υπηρεσίες: Ψυχιατρική – Ψυχολογική Παρακολούθηση, διαγνωστικές και θεραπευτικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας, κατ’οίκον φροντίδα, ψυχοκοινωνική αποκατάσταση, αγωγή – ευαισθητοποίηση της κοινότητας, παρουσία σε εξωτερικά ιατρεία στα τοπικά Κέντρα Υγείας.

Για τις ανάγκες του συγκεκριμένου κειμένου επιχειρήθηκε ως υπόθεση εργασίας η απόλυτη απομόνωση του θεσμικού / νομικού πλαισίου λειτουργίας των Κινητών Μονάδων Ψυχικής Υγείας (εφεξής Κ.Μ.Ψ.Υ.). Κατά τη διάρκεια της έρευνας, ωστόσο, σύντομα απεδείχθη πως η συγκρότηση μιας λειτουργικής και κατανοητής παρουσίασης είναι ανέφικτη χωρίς παράλληλη αναφορά των ουσιαστικών θεμάτων που οι Κ.Μ.Ψ.Υ. καλούνται να αντιμετωπίσουν.

Η παρούσα προσπάθεια θα ήταν χωρίς ουσιαστικό αντικείμενο εάν δεν επιχειρούσε, ακριβώς, τη συσχέτιση της νομοθεσίας με την πραγματικότητα και τις ιδιαιτερότητες των Κ.Μ.Ψ.Υ., όχι περιοριζόμενη στην αποτύπωση προβλημάτων που και η εμπειρική παρατήρηση σημειώνει αλλά επιδιώκοντας την κατάθεση κάποιων έστω και στοιχειωδών προτάσεων για λειτουργικές κανονιστικές μεταβολές.Β. Αιτιολόγηση.Η εμφάνιση Κ.Μ.Ψ.Υ. στην Ελλάδα σημειώνεται ταυτόχρονα με την καθυστερημένη αναγνώριση της ανάγκης και την έναρξη των φιλόδοξων σχεδιασμών για την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση στη χώρα. Ειδικότερα, οι Κ.Μ.Ψ.Υ. αποτελούν την πλέον απτή έκφραση της αντίληψης ότι ο ψυχικά πάσχων με την ανάπτυξη των κατάλληλων κοινοτικών δομών και με περιοδική προληπτική, προνοιακή ή και θεραπευτική συνδρομή, δύναται να διαβιώνει αρμονικά και παραγωγικά στο κοινωνικό του περιβάλλον. Όσο διαχρονικά ισχυρή είναι η ανθρωπιστική αξία της διατήρησης του ψυχικά πάσχοντος σε λειτουργική κατάσταση στο οικείο περιβάλλον του, τόσο αποδεδειγμένο είναι και το δημοσιοοικονομικό όφελος της πολιτείας και της κοινωνίας που την υποστηρίζει.Γ. «Νομοθετικό ιστορικό»Γ1 . 1980 έως 1999Κατά τις δεκαετίες του 1980 και 1990 λειτούργησαν Κ.Μ.Ψ.Υ. στην Ελλάδα χωρίς να υπάγονται ουσιαστικά σε κανένα απολύτως κανονιστικό καθεστώς και άνευ θεσμοθετημένων ελεγκτικών διαδικασιών. Η ουσιαστική παραγωγικότητά τους βασίσθηκε αποκλειστικά στο όραμα των συντελεστών τους και η χρηματοδότησή τους στις καλές ή μη προθέσεις του Υπουργείου Υγείας.

Αξιοσημείωτο είναι, ότι το μόνο συγκροτημένο νομοθέτημα που αφορούσε σε χρηματοδότηση εξωιδρυματικών δομών για ψυχικά ασθενείς προήλθε από το εξωτερικό (καν. ΕΟΚ 815 – 1984 για την επαγγελματική αποκατάσταση των ψυχικά ασθενών). Παρά το συγκεκριμένο και ειδικό περιεχόμενο του ανωτέρω κανονισμού , η ελληνική «δημιουργικότητα» πέτυχε τη διάχυση των σχετικών κονδυλίων και σε ενέργειες που δεν περιλαμβάνονταν στις προβλέψεις του. Επίσης, κατέστη δυνατή η παράταση ισχύος του ανωτέρω κανονισμού από την αρχικά προβλεπόμενη «χρονική περίοδο από 1ης Ιανουαρίου 1984 έως 31 Δεκεμβρίου 1988» δια του καν. ΕΟΚ 4130 - 88 για το διάστημα έως και την 31 Δεκεμβρίου 1991. Μέσω των προβλέψεων του ανωτέρω νομοθετήματος εισέρρευσαν σημαντικά για την εποχή ποσά στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας με αποτέλεσμα ο ανωτέρω κανονισμός να θεωρείται ότι συνιστά την εναρκτήρια νομοθετική βάση για την εφαρμογή της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα.

Αναφορικά με το εγχώριο δίκαιο, ειδικές προβλέψεις για τη σύσταση γενικώς Κ.Μ.Ψ.Υ δεν είχαν περιληφθεί ούτε στον Ν. 1397/1983 (Εθνικό Σύστημα Υγείας), ούτε και στη χρονικά επόμενη διατύπωση του Ν. 1579/1985 άρθρο 13 παρ. 3 .Δεδομένης της προσπάθειας δια του Ε.Σ.Υ. να συγκροτηθεί αποκεντρωμένο σύστημα δημόσιας υγείας θεωρήθηκε εφικτό οι σχετικές με την ψυχική υγεία υπηρεσίες να παρέχονται με κρατική πρωτοβουλία και υποδομή μέσω του δικτύου ιατρικών κέντρων τα οποία θα προσέφεραν σφαιρικές και συνολικές υπηρεσίες υγείας. Στα παραπάνω νομοθετήματα, παρά την λεκτική ενσωμάτωση αξιωμάτων της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης οι προβλεπόμενοι φορείς ψυχικής υγείας περιορίζονται στις ενδονοσοκομειακές υπηρεσίες και στα προβλεπόμενα κέντρα ψυχικής υγείας.

Παρά την πάροδο ετών και την κατά γενική ομολογία επιτυχημένη λειτουργία Κ.Μ.Ψ.Υ. από μη κερδοσκοπικά ΝΠΙΔ για ήδη σημαντικό χρονικό διάστημα,, ακόμη και στο Ν. 2071/1992, (άρθρο 93), όπου και η πρώτη ρητή αναφορά σε κινητές μονάδες ψυχικής υγείας , η σύσταση και δράση τους αφενός δεν εξειδικεύεται, αφετέρου προβλέπεται ενταγμένη σε κρατικούς φορείς και μόνο .Γ2. 1999 έως σήμερα

Επειδή στόχος αυτού του κειμένου και εν γένει της παρούσης εκδήλωσης δεν είναι η εκ των υστέρων κριτική αλλά η προσπάθεια διατύπωσης προτάσεων για το παρόν και το μέλλον της ψυχικής υγείας στην Ελλάδα, ας μείνουμε στο έδαφος της σημερινής πραγματικότητας ομολογώντας ότι για πολλούς και διάφορους λόγους η από όλους προσδοκώμενη παροχή καθολικών υπηρεσιών δημόσιας υγείας δεν έχει ολοκληρωθεί. Στον τομέα, δε, της ψυχικής υγείας τα ελλείμματα και τα κενά του δικτύου πρόνοιας και περίθαλψης έγιναν ιδιαίτερα αισθητά τόσο στους ίδιους τους χρήστες των υπηρεσιών όσο και στις τοπικές κοινωνίες.

Την 17η Μαΐου 1999 τέθηκε τελικώς σε ισχύ ο Ν. 2716/1999 «Ανάπτυξη και εκσυγχρονισμός των υπηρεσιών ψυχικής υγείας και άλλες διατάξεις». Στόχος του νομοθετήματος ήταν η συγκρότηση συνολικού νομοθετικού πλαισίου για την παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας στην Ελλάδα, με ενσωμάτωση των αρχών της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, προβλέποντας και θέτοντας όρους δραστηριοποίησης για σειρά δομών , είτε μεταβατικών (αποασυλοποίησης), είτε παρεμβατικών επί σκοπό ουσιαστικής εφαρμογής της κοινοτικής ψυχιατρικής . Βασικό λειτουργικό εγχείρημα του νομοθετήματος υπήρξε η εφαρμογή της τομεοποίησης (άρθρο 3), που θα έδινε τη δυνατότητα αναγνώρισης και κάλυψης κατά οργανωμένο τρόπο των αναγκών κατά περιοχή της χώρας και θα επέτρεπε τον εξορθολογισμό του κόστους των υπηρεσιών. Για πρώτη φορά επίσης αναγνωρίζεται και επιχειρείται να οργανωθεί η συμμετοχή ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα στην παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας . Στα πλαίσια του παρόντος κειμένου δεν είναι εφικτή η συνολική αξιολόγηση του νομοθετήματος, ωστόσο πρέπει να επισημανθεί το ουσιώδες ελάττωμα της ανάγκης έκδοσης σειράς εκτελεστικών πράξεων, υπουργικών αποφάσεων και διοικητικών ενεργειών ώστε να εξελιχθεί σε λειτουργικό σύνολο.

Σε εφαρμογή του Ν. 2716/1999 εξεδόθη αρχικά η με αριθμό Υ5Α Β/Γ.Π.ΟΙΚ.37602 από 29.04.2003 Υπουργική Απόφαση που θεσμοθέτησε το πρόγραμμα "Ψυχαργώς" φιλοδοξώντας έως το 2010 να έχουν καλυφθεί αποτελεσματικά όλες οι ανάγκες της χώρας και με σκοπό «την αλλαγή του τρόπου παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας, με μετάθεση του κέντρου βάρους από την παρεχόμενη ασυλικού τύπου περίθαλψη, όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα, στην κοινοτική φροντίδα.» . Δια της ιδίας αποφάσεως οργανώνεται και η ένταξη του Ψυχαργώς στο επιχειρησιακό πρόγραμμα Υγεία – Πρόνοια 2000- 2006 και στην αντίστοιχη κοινοτική χρηματοδότηση.

Τα αποτελέσματα είναι γνωστά και δε θα σχολιασθούν εκτενώς. Το πρόγραμμα Ψυχαργώς και η εκ τούτου απορρέουσα χρηματοδότηση επέτρεψε την λειτουργία δομών ψυχικής υγείας από ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα (μεταξύ των οποίων και κινητών μονάδων με ειδικά όμως περιορισμένη αρμοδιότητα ) χωρίς όμως να προηγηθεί σχεδιασμός για τη βιωσιμότητα του συστήματος. Και, δυστυχώς, παρά την περί του αντιθέτου αντίληψη στον τόπο μας, οι ευρωπαϊκές επιχορηγήσεις δεν αποτελούν μόνιμο πόρο αλλά υποστήριξη δημιουργίας υποδομών σε αυτοδύναμα εν συνεχεία συστήματα.


Δ. Κ.Μ.Ψ.Υ. λειτουργούμενες από Ν.Π.Ι.Δ. / Ειδικά θέματα

Δ1. Νομοθετικές ρυθμίσεις λειτουργία.

Ως αναφέρθηκε οι Κ.Μ.Ψ.Υ. προβλέπονται στο Ν. 2716/1999 και ειδικότερα στο άρθρο 7, ενώ η δυνατότητα λειτουργίας τους από ιδιωτικούς φορείς περιορίζεται κατά το άρθρο 11 του ιδίου νόμου σε μη κερδοσκοπικά νομικά πρόσωπα. Σε έκαστη διάταξη, για τη μορφή των δομών και την άδεια σκοπιμότητας αντίστοιχα προβλεπόταν από το νόμο, προς εξειδίκευση, η έκδοση εκτελεστικών υπουργικών αποφάσεων.

Την 21η – 9 – 2000 εκδόθηκε όντως η υ5β/οικ. 1962 απόφαση περί της εκδόσεως απόφασης σκοπιμότητας ίδρυσης δομών ψυχικής υγείας από ιδιωτικούς φορείς προβλέποντας στο Αρθρο 8 [...] παρ.9. [την] κατάθεση οικονομοτεχνικής μελέτης με έμφαση στις πηγές χρηματοδότησης. Ομοίως, την 21η – 5 – 2001 εκδόθηκε η Υ5β/οικ. 1662, αναλύοντας εξαντλητικά τη στελέχωση και τις διαδικασίες λειτουργίας των Κ.Μ.Ψ.Υ. Η εμβάθυνση στη λεπτομέρεια της συγκεκριμένης απόφασης έρχεται δυστυχώς σε αντίθεση με την απουσία πρόβλεψης, πολύ περισσότερο δέσμευσης, για δημόσια χρηματοδότησή, ενώ ταυτόχρονα απαιτείται αναφορά από τα ΝΠΙΔ των πηγών εσόδων τους . Είναι, όμως, αξιοπερίεργο ποιές θα μπορούσαν να είναι αυτές οι πηγές εφόσον ειδικά οι κινητές μονάδες λειτουργούνται κατά το νόμο μόνο από το δημόσιο και μη κερδοσκοπικούς φορείς.Δ2. Νομοθετικές ρυθμίσεις χρηματοδότηση

Ωστόσο ο βασικός νόμος 2716/1999 στο άρθρο 13 προβλέπει σε αδρές γραμμές συγκρότηση διαδικασιών χρηματοδότησης των μονάδων ψυχικής υγείας ορίζοντας τρεις πηγές διαθέσιμες στις Κ.Μ.Ψ.Υ.. Ειδικότερα:

α) Κατά τις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου προβλέπεται η θέσπιση ειδικού νοσηλίου. Σε εκτέλεση της διατάξεως εκδόθηκε η με αριθμό ΥΑ Υ5β/Γ.Π οικ.35724/2002 (ΦΕΚ Β' 485), με την οποία ορίσθηκε το ειδικό ενοποιημένο (κλειστό) νοσήλιο στο ποσό των 11,00 ευρώ ανά επίσκεψη και με μέγιστο αριθμό επισκέψεων 4/μήνα . Στην ίδια απόφαση προβλέπεται και η εν συνεχεία σύναψη συμβάσεων μεταξύ ασφαλιστικών οργανισμών και Μ.Ψ.Υ. χωρίς ωστόσο να γίνεται οποιαδήποτε μνεία σε χρονοδιάγραμμα ή διαδικασίες. (Σημειώνεται ότι έως και σήμερα, η είσπραξη του άνω νοσηλίου, που σε κάθε περίπτωση δεν καλύπτει ούτε τα στοιχειωδέστατα λειτουργικά έξοδα, δεν έχει εφαρμοστεί με επιτυχία στην πράξη.)

β) Κατά την παράγραφο 3 του άρθρου προβλέπεται ο δια Υπουργικής αποφάσεως καθορισμός διαδικασίας για την επιπλέον ενίσχυση Μ.Ψ.Υ. για τα ανασφάλιστα και οικονομικά αδύναμα άτομα. Στη συγκεκριμένη παράγραφο δε γίνεται διαχωρισμός των δομών ή φορέων (δημόσιων ή ιδιωτικών) που δικαιούνται της ενισχύσεως, συνεπώς ορίζεται και για τις Κ.Μ.Ψ.Υ. ειδική περίπτωση απευθείας χρηματοδότησης από τον προϋπολογισμό του Υπουργείου. Κατά την έρευνα ωστόσο δεν εντοπίσθηκε σχετική εκτελεστική υπουργική απόφαση.

γ) Κατά την παράγραφο 5 του άρθρου προβλέπεται ειδικά η ένταξη των Κ.Μ.Ψ.Υ. λειτουργούμενων από ιδιωτικούς μη κερδοσκοπικούς φορείς στην ανωτέρω αναφερόμενη διάταξη περί του ειδικού νοσηλίου και επίσης πρακτικά η υπαγωγή των μονάδων αυτών στη διαδικασία χρηματοδότησης των δημοσίων μονάδων υγείας βάσει του άρθρου 28 του ν. 2519/1997: ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ χωρίς ειδικούς περιορισμούς, χωρίς όμως και τη θέσπιση προϋποθέσεων.Συμπερασματικά, το πρόβλημα δημιουργείται από την απουσία κανονιστικών ρυθμίσεων, στις Υ5β/οικ. 1662 και υ5β/οικ. 1962 είτε σε διάφορη ΥΑ, που να ορίζουν διαδικασίες και να επιτρέπουν ειδική και συνεπώς ομαλή διαδικασία χρηματοδότησης δομών όπως οι Κ.Μ.Ψ.Υ. απευθείας από τον κρατικό προϋπολογισμό, εφόσον τούτο προβλέπεται από το υπερκείμενο νομοθέτημα.

Κρίσιμο είναι να σημειωθεί ότι τη δυνατότητα ευρύτερης χρηματοδότησης απευθείας από κρατικούς πόρους (ήτοι πέρα από τις περιπτώσεις της διάταξης της παρ. 3) παρέχει ο νομοθέτης μόνο στις Κ.Μ.Ψ.Υ. εξ όλων των οριζομένων δομών.

Το παραπάνω δεδομένο δεν είναι ούτε τυχαίο ούτε αναιτιολόγητο. Οι Κ.Μ.Ψ.Υ. δεν περιορίζονται σε θεραπευτικές επισκέψεις, αλλά η δραστηριότητά τους επεκτείνεται και στην κινητοποίηση του κοινοτικού περιβάλλοντος, σε διαδικασίες που δε μπορούν να θεωρηθούν αμιγώς θεραπευτικές, ούτε βέβαια ατομικές ώστε να εγγραφούν σε βιβλιάριο ασθενείας. Ομοίως, προφανώς επί προθέσει του νομοθέτη να αποφευχθούν μορφώματα πλανοδιακής ιατρικής , οι ιδιωτικού φορέα Κ.Μ.Ψ.Υ. λειτουργούνται αποκλειστικά από μη κερδοσκοπικά Ν.Π.Ι.Δ., τα οποία υπό το πρίσμα αυτό δεν έχουν και δεν πρέπει να έχουν εισπρακτικές διαδικασίες οποιασδήποτε μορφής .Ε. Καταληκτικές Παρατηρήσεις

Η σημερινή δυσχερέστατη κατάσταση στην οποία έχουν βρεθεί και οι Κ.Μ.Ψ.Υ., μεταξύ όλων των δομών ψυχικής υγείας, επηρεάζεται ασφαλώς και από τις εν γένει οικονομικές δυνατότητες του κράτους και από τις επιλογές ιεράρχησης των δημοσίων δαπανών. Η παράμετρος όμως που επιτρέπει η μέριμνα ψυχικής υγείας να εξαρτάται από την πρακτικά ανέλεγκτη βούληση της εκτελεστικής εξουσίας είναι η απουσία αυστηρού και συγκεκριμένου νομοθετικού πλαισίου λειτουργίας και δη χρηματοδότησης.

Συνεπώς, από τα στοιχεία που κατέστη δυνατόν να αξιολογηθούν στην παρούσα έρευνα, προκύπτει ότι η μόνη διέξοδος από τη συνεχή εκκρεμότητα και ανασφάλεια συγκέντρωσης των αναγκαίων πόρων λειτουργίας των μονάδων ψυχικής υγείας συνίσταται στη θέσπιση συγκεκριμένου κανονιστικού πλαισίου στη βάση και προς εκτέλεση των διατάξεων του άρθρου 13 του Ν. 2716/1999.

Στα όρια του παρόντος κειμένου δεν είναι ασφαλώς εφικτή η συγκρότηση νομοθετικής πρότασης. Ωστόσο, οι σχετικές διατάξεις θα πρέπει να είναι αφενός δεσμευτικές για το δημόσιο και αφετέρου ειδικές ως προς τις επιχορηγούμενες δαπάνες και διαδικασίες εγκρίσεων / εκταμιεύσεων. Απαραίτητη προκύπτει η θέσπιση διαδικασιών καθορισμού κόστους - όχι βέβαια κατά δήλωση του επιχορηγούμενου -, αλλά σύμφωνα με υπολογισμούς που θα προκύπτουν από συγκεκριμένες διατάξεις σε συνδυασμό με την απόφαση σκοπιμότητας εκάστης δομής. Τα ανωτέρω θα επέτρεπαν τον ορισμό με ειδική διάταξη των επιχορηγήσεων αυτών ως άμεσα απαιτητών (άρα και δικαστικά επιδιώξιμων) .

Κατά τον τρόπο αυτό οι λειτουργούσες δομές θα μπορούσαν να μην εξαρτούν τη συνέχιση λειτουργίας τους από την ατομική βούληση οποιουδήποτε, ενώ παράλληλα το δημόσιο θα γνώριζε και θα μπορούσε να προϋπολογίσει πραγματικά και όχι υποθετικά τις αναγκαίες δαπάνες.

Οπωσδήποτε για την ορθή λειτουργία του συστήματος ψυχικής υγείας δεν επαρκούν μεριστικές λύσεις και παρεμβάσεις αλλά απαιτείται εφαρμογή καθολικής οργανωμένης και τομεοποιημένης διαχείρισης. Η σημερινή ωστόσο οριακή κατάσταση του συστήματος επιβάλει έστω την αξιοποίηση των υφιστάμενων προαναφερθεισών διατάξεων, την κατά τα ανωτέρω εξειδίκευση και ουσιαστική ενεργοποίησή τους.

Οι Κ.Μ.Ψ.Υ είναι ίσως οι δομές που υπηρετούν πιο πιστά το πνεύμα της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και αναδεικνύουν σαφέστερα την ηθική βάση της κοινοτική ψυχιατρικής, δεδομένου ότι δύνανται να εξυπηρετήσουν πολύ μεγαλύτερες πληθυσμιακές ομάδες και να ενεργήσουν προληπτικά αποτρέποντας ανάπτυξη παθολογιών που θα οδηγούσαν σε αύξηση αναγκών για τις πλέον δαπανηρές δομές φιλοξενίας.

bottom of page